Texmîna Rewşê. Tîma analîzê di lêkolînên jeostratejîk de
Ji vê demê ku PKK di salên 1970’an de hatî damezrandin, hat wergirtin wekî fergaka sereke ya şerê kurdî li Tirkiyê û wekî nexşevedana şopandina xebata neteweyî ya kurdan li herêmên din. Bi dawiya salan, pirsê “heke PKK ji çepê xwe bidê” bûye mijara xelat û daxwaz li dijwarên neteweyî, siyasî û stratejî. Ev gotar armancê xwe dike ku pêşniyarên fêde û xercekên wê goranî ya mezin bibîne û qebûl bike.
Yekem: Fêdeyên Guhartina PKK ji Lêketinê ve
1. Vegarîna şerê siyasetê ya qanûnî: Heke PKK lêketinê betê, dikare vegere erdê siyaseta qanûnî û bi awayekî fermî beşdarî parlementoyê Tirkiyê bibe (bi navê xwe an jî bi partiyên hevser). Ev dikare rewşa kurd û dewletê Tirkiyê biguherîne, bi peymana danûstandinê, ne bi şerê berdewam.
2. Dabûnên navneteweyî dibe kêm: Bi berdewamtiya lêketinê, PKK di lêçûnên terorî de tên nivîsandin. Heke vê şerê radike, dikare van nivîsan biguhezîne û bibe sedema ku civakên kurdî bi awayekî dadperwer hatin nasîn, ne wekî armanca ewlehî.
3. Pêşveçûna çanda sivîl û xebata civakî: Vegerê ji çepê dikare sedemek bibe bo berxwedana çandî, perwerdehiyê, zanist û xebata civakî. Di vê awayî de, dikare hesteya neteweyî ya kurdî bi rûmeta zêde bimeşe.
4. Rawestgirtina zêdebûna têkoşîna nêzî: Şerê PKK bi xwe tê girtinê da ku gelek kesên kurd bi awayekî zêde ketin nav rewşa şer û ewlehî. Heke şer radest bibe, ev dikare jiyana zêdetir astengdar bidest bîne.
5. Afirandina peywendiyên nû ya neteweyî: Bi dawîbûna şerê, dikare PKK bi partiyên kurdî yên din (wek PDK li Başûr, an jî aliyên li Rojava) peywendiyên nû ava bike, bi awayekî zêdetir pêvajo û şaxdar.
Duyem: Xercek û Xeterekên Guherandina PKK ji Lêketinê ve
1. Winda bûnê kartê qetandina dewletê: Her çend bi xerc bû, lê lêketinê PKK bû karta girîng ji bo dayîna xebata kurdan. Bi bê PKK, dewletê Tirkiyê dikare bê têkiliya negatiyê bi kurdan bête biryar dan.
2. Tewandina navçeyên piştgir: Gava şer rawestî, kesên ku bi şer têne tehsîl dikarin bifikirin ku partî bi rêya xiyanetê meşiye. Ev dikare bibe sedema têkçûna navendî, an bûna partiyan nû yên bi hevahengiya zêde.
3. Wenda bûnê temsîliyeta stratejî ya kurdan: Heke kurd tenê bi rêya rapor û danûstandina MÎTê tê nasîn, dikare têkçûna bi awayekî dadperwer bibe bê tenê serokatî, bê awaz, û bê daxwazekî.
4. Destxistina dewletê Tirkiyê li derveyî: Heke PKK çepê bidê, sedemekê din nadibe ku Tirkiyê bi berhemên PKK avêtina xakê li Rojava an Başûr bikin. Piştre, dikare bi hêzekê nû binêre ser herêmên kurdî bê tevbiger.
5. Deng nebûnê ji aliyê dewletê: Heke PKK çepê bidê, lê Tirkiyê ne bi duvedanê bê ye. Di dîrokê de, gelek cehên lêhîstinan nîşan dan ku dewlet bi dawîbûna şerê, tenê pêşengên kurdan kuşt û rêyên şerê di bin kontrolê xwe de girt.
Sêyem: Navbera Rastî û Xeyal
Mijara bingehîn ev e: PKK şerê bi vî rengî berdanê, dikare diçê çi derdikeve? Ew qas emê pêdivî bibînin ku bê çepê nikare dema geşê bike. Dema emê şer jêbikin, şayad şerê din, şerê xebat û zanînê destpê bike.
Encam:
Teqezkirina PKK ji şerê wê xwedî rênc û destnîşan nake. Ev dikare çavkaniyeke nû bide civaka kurdî ku bi awayekî din bibe sedema zanîn, siyaseta dadperwer, û şoreşê ya çandî. Lê bi heman demê, wisa bêne ku bê zemanek stratejî, bê peymanek fermî, an jî bê pêvajoa giştî, ev bibe sedema winda bûnê hem kart hem awayekî neteweyî. Bê guman, mifteya xelasî li destê kurdan e, lê bê raman û hevahengî, her guherîn dikare bibe serê şoreşekî bê dawî.
