Analîz: Tîma Geo-Strategî ji bo Lêkolînên Stratejîk
Herêma Başûrê Kurdistanê di vê prosesê de cihê sereke girt:
• Ji aliyê Ankara ve, rolê Erbîlê wekî paldar û şerîkê ewlehiyê hatiye pejirandin. Ev rol qada peywendan û nêrîtinên siyasî hem berdewam dike, hem jî her demê hate bilindkirin.
• Ji aliyê PKK ve jî daxwazek siyasî ya çêtir û dirwek e. PKK dixwaze ku Ankara bi rûmet û mafên kurdan re qebûlkirinên zanînî bikin: ziman, çand, azadiya civakî û siyasî.
Herêma Kurdistanê di navbera çavkaniyên du aliyan de radide, carek din wekî navendek geşedarkirinê yên dema sosyo–politîkî derketiye pêş.
Astawan leşkerî: ji şerê ninja bo rêya ewlehîbûna herêmî
Tevî ku dervekirina şerê navxweyî li Tirkiyeyê hêdî hêdî dibe rengdanek rojane, veguhastina gerîlayan bo Başûr jî di xwe de şerê nû şand.
• Gavên veguhastinê xwe nîşan dide ku PKK hêza organizasyonî ya li nav de hene. Veguhastin bi awayek rêvebirî, û bêyî desthilatdariya Herêma Kurdistanê, pirser dibe.
• Herêma Kurdistanê û Iraq divê bi Tirkiyeyê re saziyek ewlehiyê bi rûberûyî bin. Ev têkiliya nû dibe qada nû yên daxwaz û berfirehkirina siyaseta ewlehiyê.
Aborî: kêmkirina têkoşînê û zêdekirina şansên geşebûna herêmî
• Sûkandina şerê navxweyî di Rojhilatê Tirkiyeyê de dibe sedemek ku bazar û eksporta navneteweyî bi awayek hişyar bixebitin. Girêdan, bazirganiyê, û şaxên çandî–komercî dikarin çêtir bighere pêş.
• Herêma Kurdistanê hêjayî alîkariyên navneteweyî ye, da ku gava veguhastinê bike ne sedemek bo giranbariya komkujî, nîvgeha xizmet û aborî, belkî jî destpêka şandina projeyên nû yên geşebûna stratejî.
Herêma Kurdistanê ê li ser warê rêveberiya şopandina derbasbûna gerîlayan bixebite, ku vê pêvajoyê bi bişengazên aborî yên ewlehî ve çêbike.
Bextê pêvajoyê: çi rawestin dikare her tiştî şah bike?
• Tirkiyeyê divê bi gavên siyasî yên qebûlkirinê pek bixe: qanon, demokrasî, û azadiya çanda kurdî li nav welatê xwe. Gavên vexwendinê divê nêrinî û bi belgeyên dewlemend bibin.
• Her tim heye ku hêzên li dijî tevgerên aştî, yek ji derve an’, nekane destnîşan bikin, bi çalakî pêwendiyê di navxweyê de qels bikin.
• Girêdana siyasî û ewlehiyê li navbera Hewlêr û Bexda divê bê têgilkirin. Nezanîna rêxistina navneteweyî çêdibe sedemek bijare bibe.
Pêşniyarên stratejî bo Herêma Kurdistanê
Herêma Kurdistanê lêwra di nav qada daxuyaniya, diplomasiya ewlehî û geşebûna komelî de bijartek dijwar dike. Ev fursêt e ku herêm cihê xwe wekî nasnameyek li ser restpêkirina aştî li Bakurê Kurdistanê bixwaze û bi awayek berpirsyar û pêşdiger cihê xwe zêde bike. Pêvajoya dawîkirina şerê PKK û Tirkiyeyê dê hingê bi awayek serketî bê ku Ankara bi erkanên siyasî û mafên kurdan re erê kiribe, û PKK jî bi pêvajoya demografî û siyasî re vê şansê bi awayek post–şerî bike barkirin.
Ev şer û ev desthilatî hemû baştir in ku di civata li cîhanê de hêzên kurdan cihê xwe bi rûmet û mafên gelê xwe bikin, her weha ji bo Tirkiyeyê jî çemik nû ya aştî, ewlehiyê û geşebûnê were vekirin.
Biryarên dawîn yên Parti Karkerên Kurdistanê (PKK) li ser rakirina hêzên xwe ji navenda Bakurê Kurdistanê û bi rêya serhêlê veguhastin wan bo Herêma Başûrê Kurdistanê, qada nû yê têkoşîna dekadeyan hatiye vekirin. Ev gav ne tenê mîhengyek taktîkî ye. Ev di vê dema derbasdar de hatiye kişandin ji ber ku her carî pêvajoya siyasî, çalakiyên diplomatik, û daxwazên PKK yên li Ankara re li ser rûmet û mafên civakî yên gelê kurd ne heye. Ev di nav de Herêma Kurdistanê razî dike ku wekî navgîniyek navenda têketina li dijwarîyên her du aliyan û wekî cihê peywendiyan bi awayek barkirî hatîne binavkirin.
Derbarê siyaseta hevkariya nû
Derbarê siyaseta hevkariya nû
Herêma Başûrê Kurdistanê di vê prosesê de cihê sereke girt:
• Ji aliyê Ankara ve, rolê Erbîlê wekî paldar û şerîkê ewlehiyê hatiye pejirandin. Ev rol qada peywendan û nêrîtinên siyasî hem berdewam dike, hem jî her demê hate bilindkirin.
• Ji aliyê PKK ve jî daxwazek siyasî ya çêtir û dirwek e. PKK dixwaze ku Ankara bi rûmet û mafên kurdan re qebûlkirinên zanînî bikin: ziman, çand, azadiya civakî û siyasî.
Herêma Kurdistanê di navbera çavkaniyên du aliyan de radide, carek din wekî navendek geşedarkirinê yên dema sosyo–politîkî derketiye pêş.
Astawan leşkerî: ji şerê ninja bo rêya ewlehîbûna herêmî
Tevî ku dervekirina şerê navxweyî li Tirkiyeyê hêdî hêdî dibe rengdanek rojane, veguhastina gerîlayan bo Başûr jî di xwe de şerê nû şand.
• Gavên veguhastinê xwe nîşan dide ku PKK hêza organizasyonî ya li nav de hene. Veguhastin bi awayek rêvebirî, û bêyî desthilatdariya Herêma Kurdistanê, pirser dibe.
• Herêma Kurdistanê û Iraq divê bi Tirkiyeyê re saziyek ewlehiyê bi rûberûyî bin. Ev têkiliya nû dibe qada nû yên daxwaz û berfirehkirina siyaseta ewlehiyê.
Aborî: kêmkirina têkoşînê û zêdekirina şansên geşebûna herêmî
• Sûkandina şerê navxweyî di Rojhilatê Tirkiyeyê de dibe sedemek ku bazar û eksporta navneteweyî bi awayek hişyar bixebitin. Girêdan, bazirganiyê, û şaxên çandî–komercî dikarin çêtir bighere pêş.
• Herêma Kurdistanê hêjayî alîkariyên navneteweyî ye, da ku gava veguhastinê bike ne sedemek bo giranbariya komkujî, nîvgeha xizmet û aborî, belkî jî destpêka şandina projeyên nû yên geşebûna stratejî.
Herêma Kurdistanê ê li ser warê rêveberiya şopandina derbasbûna gerîlayan bixebite, ku vê pêvajoyê bi bişengazên aborî yên ewlehî ve çêbike.
Bextê pêvajoyê: çi rawestin dikare her tiştî şah bike?
• Tirkiyeyê divê bi gavên siyasî yên qebûlkirinê pek bixe: qanon, demokrasî, û azadiya çanda kurdî li nav welatê xwe. Gavên vexwendinê divê nêrinî û bi belgeyên dewlemend bibin.
• Her tim heye ku hêzên li dijî tevgerên aştî, yek ji derve an’, nekane destnîşan bikin, bi çalakî pêwendiyê di navxweyê de qels bikin.
• Girêdana siyasî û ewlehiyê li navbera Hewlêr û Bexda divê bê têgilkirin. Nezanîna rêxistina navneteweyî çêdibe sedemek bijare bibe.
Pêşniyarên stratejî bo Herêma Kurdistanê
- Sazîna planeke gerokî bo ewlehiyê: tomar, tedbîrên komelî û nefsî, û sêrbaziya sûciyê ya cegir li cîh bikin.
- Pêwendiyên diplomatik bi navendên navneteweyî di navbera Ankara û PKK de binêre, da ku ev proses ji şerê dawî derbas bibe bo aştîya siyasî ya qewimî.
- Pêdivî ye destûr û alîkariyên aborî bistînin, da ku giranbariya nû ya derbasbûnê ne li ser şaxên herêmî bibe bar.
- Li dijî provokasiyonên têkoşînê çalakî yên medyayî û rejîmên agahdarîyê berdêwam bikin. Rûmetên pêvajoyê nîşanê civakê bidin.
Herêma Kurdistanê lêwra di nav qada daxuyaniya, diplomasiya ewlehî û geşebûna komelî de bijartek dijwar dike. Ev fursêt e ku herêm cihê xwe wekî nasnameyek li ser restpêkirina aştî li Bakurê Kurdistanê bixwaze û bi awayek berpirsyar û pêşdiger cihê xwe zêde bike. Pêvajoya dawîkirina şerê PKK û Tirkiyeyê dê hingê bi awayek serketî bê ku Ankara bi erkanên siyasî û mafên kurdan re erê kiribe, û PKK jî bi pêvajoya demografî û siyasî re vê şansê bi awayek post–şerî bike barkirin.
Ev şer û ev desthilatî hemû baştir in ku di civata li cîhanê de hêzên kurdan cihê xwe bi rûmet û mafên gelê xwe bikin, her weha ji bo Tirkiyeyê jî çemik nû ya aştî, ewlehiyê û geşebûnê were vekirin.
